Cách Tính Thuế Hộ Kinh Doanh Cá Thể Và Cập Nhật Quy Định Mới Nhất 2025-2026

Trong bối cảnh nền kinh tế số phát triển mạnh mẽ, việc nắm rõ cách tính thuế hộ kinh doanh cá thể là yếu tố then chốt giúp các chủ shop và doanh nghiệp nhỏ hoạt động hiệu quả trên các nền tảng bán hàng trực tuyến như ShopOne. Chủ đề này đặc biệt cấp thiết khi các chính sách thuế liên tục có những thay đổi lớn, điển hình là việc loại bỏ chế độ thuế khoán và mở rộng quy định về sử dụng hóa đơn điện tử. Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện về các loại thuế hiện hành, quy trình tính toán chi tiết, và cập nhật những quy định mới nhất về ngưỡng doanh thu 100 triệu để miễn thuế, giúp người kinh doanh tối ưu hóa việc tuân thủ pháp luật về thuế GTGT và thuế TNCN.

Tổng Quan Về Chế Độ Thuế Đối Với Hộ Kinh Doanh Cá Thể

Hộ kinh doanh cá thể (HKD) là mô hình kinh doanh phổ biến tại Việt Nam, đặc biệt là đối với những người mới bắt đầu kinh doanh trực tuyến. Việc hiểu rõ chế độ thuế là bước đầu tiên để đảm bảo sự minh bạch và tuân thủ pháp luật, tránh những rủi ro không đáng có trong quá trình vận hành.

Căn Cứ Pháp Lý Và Đối Tượng Áp Dụng Thuế HKD

Chế độ thuế áp dụng cho HKD hiện được quy định chủ yếu bởi Luật Quản lý thuế, Nghị định 126/2020/NĐ-CP và đặc biệt là Thông tư 40/2021/TT-BTC. Các văn bản này xác định rõ đối tượng chịu thuế, bao gồm cá nhân cư trú có hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ tại Việt Nam. HKD sẽ được quản lý và tính thuế dựa trên doanh thu thực tế phát sinh, tùy thuộc vào phương pháp tính thuế mà hộ kinh doanh lựa chọn hoặc bị áp dụng.

Nguyên tắc tính thuế cơ bản cho HKD là tính theo phương pháp tỷ lệ trên doanh thu, không khấu trừ chi phí. Điều này đơn giản hóa quy trình tính toán nhưng đòi hỏi người nộp thuế phải xác định chính xác doanh thu của mình. Đây là điều kiện tiên quyết để đảm bảo nghĩa vụ thuế được thực hiện đầy đủ, đặc biệt khi kinh doanh qua nhiều kênh khác nhau.

Phân Biệt Các Phương Pháp Tính Thuế: Khoán và Kê Khai

Hiện tại, cơ quan thuế áp dụng hai phương pháp tính thuế chính cho HKD là phương pháp khoán và phương pháp kê khai. Mỗi phương pháp có những ưu và nhược điểm riêng, phù hợp với quy mô và đặc thù hoạt động của từng hộ kinh doanh.

Phương pháp khoán là việc cơ quan thuế xác định một mức doanh thu cố định trong một năm để tính thuế GTGT và thuế TNCN mà HKD phải nộp. Phương pháp này áp dụng chủ yếu cho các hộ kinh doanh có quy mô nhỏ, ít sử dụng hóa đơn, sổ sách kế toán đơn giản. Mức thuế khoán được xác định dựa trên cơ sở dữ liệu của cơ quan thuế và khảo sát thực tế.

Ngược lại, phương pháp kê khai yêu cầu HKD phải thực hiện đầy đủ chế độ kế toán, lưu giữ hóa đơn, chứng từ và tự xác định doanh thu, chi phí để kê khai thuế hàng tháng hoặc hàng quý. Phương pháp này thường áp dụng cho các HKD quy mô lớn hơn hoặc có yêu cầu sử dụng hóa đơn thường xuyên. Đây là phương pháp sẽ trở thành bắt buộc trong tương lai.

Cập Nhật Quan Trọng Về Chính Sách Thuế Hộ Kinh Doanh Từ 2025 Đến 2026

Hệ thống thuế cho HKD tại Việt Nam đang trải qua một quá trình chuyển đổi căn bản nhằm tăng cường sự minh bạch và hiện đại hóa công tác quản lý thuế. Người kinh doanh cần theo dõi sát sao các mốc thời gian và quy định mới để kịp thời điều chỉnh hoạt động của mình.

Thay Đổi Đối Với Hộ Kinh Doanh Có Doanh Thu Từ 1 Tỷ Đồng (Từ 01/06/2025)

Theo Nghị định 70/2025/NĐ-CP, kể từ ngày 01/06/2025, chế độ thuế khoán sẽ chính thức bị bãi bỏ đối với các hộ kinh doanh cá thể có doanh thu từ 1 tỷ đồng trở lên trong năm dương lịch. Sự thay đổi này đánh dấu một bước ngoặt lớn trong việc quản lý thuế đối với các hộ kinh doanh quy mô lớn.

Các HKD thuộc diện này sẽ bắt buộc phải chuyển sang nộp thuế theo phương pháp kê khai. Điều này đồng nghĩa với việc họ phải thực hiện việc ghi chép sổ sách kế toán và quản lý hóa đơn nghiêm ngặt hơn. Hơn nữa, việc sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối dữ liệu với cơ quan thuế cũng trở thành yêu cầu bắt buộc.

Việc chuyển đổi sang phương pháp kê khai giúp phản ánh chính xác hơn nghĩa vụ thuế dựa trên kết quả kinh doanh thực tế. Đây là cơ hội để các HKD chuyên nghiệp hóa hệ thống quản lý tài chính của mình, từ đó nâng cao tính cạnh tranh và minh bạch trên thị trường.

Lộ Trình Xóa Bỏ Hoàn Toàn Thuế Khoán (Từ 01/01/2026)

Lộ trình chuyển đổi sẽ được hoàn thiện vào năm 2026. Theo Nghị quyết 198/2025/QH15 của Quốc hội, kể từ ngày 01/01/2026, chế độ thuế khoán sẽ được xóa bỏ hoàn toàn đối với tất cả HKD.

Kể từ thời điểm này, tất cả HKD, dù có doanh thu dưới hay trên 1 tỷ đồng, đều phải tính và nộp thuế theo phương pháp kê khai. Cá nhân kinh doanh, ngoài phương pháp kê khai, có thể lựa chọn khai thuế theo từng lần phát sinh tùy theo quy mô giao dịch.

Sự chuyển dịch này hướng tới việc đồng bộ hóa phương thức quản lý thuế giữa HKD và các loại hình doanh nghiệp khác. Việc này nhằm mục tiêu tạo ra môi trường kinh doanh bình đẳng, công bằng và thúc đẩy việc áp dụng các công nghệ quản lý hiện đại như hóa đơn điện tử trong mọi giao dịch kinh doanh.

Các Loại Thuế Chính Hộ Kinh Doanh Cá Thể Phải Nộp

Hộ kinh doanh cá thể có trách nhiệm đóng một số loại thuế và phí theo quy định của pháp luật. Việc phân loại và hiểu rõ bản chất của từng loại thuế là nền tảng để tính toán chính xác và tránh bị phạt do chậm trễ hay thiếu sót.

Thuế Giá Trị Gia Tăng (GTGT) và Thuế Thu Nhập Cá Nhân (TNCN)

Đây là hai loại thuế chính mà HKD phải nộp dựa trên tỷ lệ phần trăm trên doanh thu thực tế hoặc doanh thu khoán được ấn định. Thuế GTGT là loại thuế gián thu, đánh vào giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ phát sinh trong quá trình sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng. Tỷ lệ thuế GTGT phụ thuộc vào ngành nghề kinh doanh.

Thuế TNCN là thuế trực thu, đánh vào thu nhập phát sinh từ hoạt động sản xuất, kinh doanh của cá nhân chủ hộ kinh doanh. Tương tự, tỷ lệ thuế TNCN cũng được quy định khác nhau cho từng lĩnh vực hoạt động. Tổng số thuế phải nộp của HKD chính là tổng của Thuế GTGT và Thuế TNCN tính trên cùng một mức doanh thu.

Lệ Phí Môn Bài (Thuế Môn Bài) và Thời Hạn Áp Dụng

Lệ phí môn bài là khoản phí bắt buộc mà các HKD phải nộp hàng năm, căn cứ vào mức doanh thu bình quân năm trước liền kề để xác định bậc lệ phí. Mức lệ phí này được chia thành các bậc khác nhau, tùy thuộc vào ngưỡng doanh thu đạt được.

Việc xác định doanh thu để tính thuế môn bài được thực hiện vào cuối năm trước năm tính thuế. Đối với HKD mới thành lập, họ được miễn lệ phí môn bài trong năm đầu tiên hoạt động, tạo điều kiện thuận lợi cho việc khởi nghiệp.

Tuy nhiên, theo quy định mới, kể từ ngày 01/01/2026, lệ phí môn bài sẽ chính thức bị bãi bỏ đối với HKD, cá nhân kinh doanh. Điều này nhằm giảm gánh nặng chi phí tuân thủ cho các hộ kinh doanh, đơn giản hóa quy trình nộp thuế trong tương lai.

Các Loại Thuế Khác Có Thể Phát Sinh

Ngoài ba loại thuế chính đã nêu trên, HKD còn có thể phải nộp thêm các loại thuế khác tùy thuộc vào loại hình hàng hóa và dịch vụ mà họ kinh doanh. Các loại thuế này bao gồm:

• Thuế Tiêu thụ Đặc biệt (TTĐB): Áp dụng nếu HKD kinh doanh các mặt hàng thuộc đối tượng chịu thuế TTĐB như thuốc lá, rượu bia, ô tô dưới 24 chỗ, dịch vụ vũ trường, karaoke, v.v.
• Thuế Bảo vệ Môi trường (BVMT): Áp dụng nếu HKD sản xuất, nhập khẩu hoặc kinh doanh các sản phẩm thuộc đối tượng chịu thuế BVMT như xăng dầu, than đá, túi ni-lông, v.v.
• Thuế Tài nguyên: Áp dụng nếu HKD có hoạt động khai thác tài nguyên thiên nhiên (như khoáng sản, nước thiên nhiên) để phục vụ cho hoạt động kinh doanh của mình.

Mỗi loại thuế phát sinh này đều có công thức và phương pháp tính riêng biệt, đòi hỏi HKD phải tìm hiểu kỹ lưỡng để đảm bảo tuân thủ đầy đủ nghĩa vụ.

Phương Pháp Và Cách Tính Thuế Hộ Kinh Doanh Cá Thể Chi Tiết Nhất

Việc tính toán thuế cho HKD đòi hỏi sự chính xác về doanh thu và việc áp dụng đúng tỷ lệ phần trăm theo ngành nghề. Quy trình này cần được thực hiện cẩn thận để tránh sai sót, đặc biệt trong giai đoạn chuyển đổi chính sách.

Hướng Dẫn Cách Tính Thuế Môn Bài Căn Cứ Doanh Thu Năm

Việc tính thuế môn bài cho HKD dựa trên doanh thu bình quân của năm trước, được chia thành các bậc cụ thể. Dưới đây là bảng tra cứu chi tiết mức lệ phí môn bài mà HKD phải nộp hàng năm trước khi quy định bãi bỏ có hiệu lực:

Để xác định bậc thuế, HKD cần tổng hợp toàn bộ doanh thu thực tế phát sinh trong năm trước. Mức doanh thu này là căn cứ duy nhất để áp dụng bậc thuế tương ứng. Ví dụ, nếu HKD đạt tổng doanh thu 450 triệu đồng trong năm 2025, họ sẽ thuộc bậc nộp 500.000 đồng lệ phí môn bài cho năm 2026.

Các trường hợp miễn thuế môn bài cũng rất quan trọng, bao gồm hộ kinh doanh hoạt động không thường xuyên, không có địa điểm cố định. Đặc biệt, HKD mới thành lập sau ngày 25/02/2020 được miễn lệ phí môn bài năm đầu tiên.

Tổng quan các loại thuế và cách tính thuế hộ kinh doanh cá thể mới nhất

Công Thức Tính Thuế GTGT và Thuế TNCN Theo Doanh Thu

Phương pháp cách tính thuế hộ kinh doanh cá thể đối với GTGT và TNCN được thực hiện thông qua công thức tỷ lệ phần trăm trên doanh thu. Công thức này áp dụng thống nhất cho cả phương pháp khoán và kê khai, chỉ khác nhau ở cách xác định “Doanh thu tính thuế.”

Công thức tính thuế cụ thể như sau:

• Số thuế GTGT phải nộp = Doanh thu tính thuế GTGT x Tỷ lệ thuế GTGT
• Số thuế TNCN phải nộp = Doanh thu tính thuế TNCN x Tỷ lệ thuế TNCN

Doanh thu tính thuế được xác định là toàn bộ tiền bán hàng, tiền gia công, tiền hoa hồng, tiền cung ứng dịch vụ phát sinh trong kỳ tính thuế. Trường hợp HKD hoạt động nhiều ngành nghề khác nhau, họ phải khai và tính thuế theo tỷ lệ thuế áp dụng cho từng lĩnh vực kinh doanh cụ thể.

Sự Khác Biệt Giữa Doanh Thu Khoán Và Doanh Thu Kê Khai

Việc xác định Doanh thu tính thuế là điểm khác biệt cốt lõi giữa hai phương pháp. Đối với phương pháp khoán, Doanh thu tính thuế (Doanh thu khoán) là mức doanh thu được cơ quan thuế ấn định và thông báo hàng năm, dựa trên khảo sát thực tế khu vực. HKD nộp thuế theo mức cố định này mà không cần chứng minh.

Ngược lại, đối với phương pháp kê khai, Doanh thu tính thuế là doanh thu thực tế phát sinh của HKD trong kỳ. Điều này đòi hỏi HKD phải có hệ thống ghi nhận doanh thu chính xác và đầy đủ thông qua các chứng từ bán hàng, đặc biệt là hóa đơn điện tử.

Trường hợp HKD nộp thuế khoán có sử dụng thêm hóa đơn lẻ từ cơ quan thuế để xuất cho khách hàng, Doanh thu tính thuế sẽ bằng tổng của Doanh thu khoán cộng với Doanh thu ghi trên hóa đơn lẻ đã sử dụng.

Công thức chi tiết cách tính thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân hộ kinh doanh cá thể

Quy Định Miễn Thuế Mới Về GTGT và TNCN

Nhằm hỗ trợ các hộ kinh doanh nhỏ và siêu nhỏ, pháp luật thuế có quy định về ngưỡng doanh thu miễn thuế đối với GTGT và TNCN. Chính sách này đang có sự thay đổi đáng kể trong thời gian tới, cần được người kinh doanh lưu ý.

Hiện tại, trước ngày 31/12/2025, các HKD có doanh thu tính thuế từ 100 triệu đồng/năm trở xuống sẽ được miễn nộp thuế GTGT và thuế TNCN. Ngưỡng miễn thuế 100 triệu đồng này là mức doanh thu ổn định được áp dụng trong nhiều năm gần đây, tạo điều kiện cho các cá nhân kinh doanh quy mô rất nhỏ.

Tuy nhiên, từ ngày 01/01/2026, theo Nghị quyết mới, ngưỡng miễn thuế sẽ được nâng lên. Cụ thể, HKD có doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm sẽ được miễn nộp thuế GTGT và thuế TNCN. Sự điều chỉnh này phản ánh tốc độ phát triển kinh tế và lạm phát, giúp nhiều hộ kinh doanh nhỏ hơn được hưởng chính sách ưu đãi này, khuyến khích họ tham gia kinh doanh chính thức.

Bảng Tra Cứu Tỷ Lệ Tính Thuế Cho Hộ Kinh Doanh Theo Ngành Nghề

Tỷ lệ phần trăm tính thuế GTGT và TNCN được áp dụng khác nhau tùy thuộc vào lĩnh vực, ngành nghề kinh doanh của HKD. Việc áp dụng đúng tỷ lệ là bước cuối cùng và quan trọng nhất trong quá trình tính thuế.

Tỷ lệ thuế được quy định chi tiết tại Thông tư 40/2021/TT-BTC. HKD cần xác định rõ ngành nghề kinh doanh chủ yếu của mình để tra cứu tỷ lệ chính xác. Nếu một hộ kinh doanh hoạt động nhiều lĩnh vực, phải tính riêng theo tỷ lệ của từng lĩnh vực đó.

Nhóm 1: Phân Phối Và Cung Cấp Hàng Hóa

Nhóm này bao gồm các hoạt động bán buôn, bán lẻ, phân phối hàng hóa, và các khoản thưởng, hoa hồng liên quan đến việc phân phối. Đây là nhóm có tỷ lệ thuế tương đối thấp nhất, nhằm khuyến khích hoạt động thương mại.

Việc áp dụng tỷ lệ 1% GTGT và 0,5% TNCN cho hoạt động bán lẻ trực tuyến (bao gồm cả bán hàng qua ShopOne) là phổ biến nhất. Điều này giúp giảm thiểu gánh nặng thuế cho các shop online, đặc biệt là các shop mới.

Nhóm 2: Dịch Vụ, Xây Dựng Không Bao Thầu Nguyên Vật Liệu

Nhóm dịch vụ có tỷ lệ thuế cao hơn nhóm phân phối hàng hóa, phản ánh giá trị tăng thêm chủ yếu từ lao động và trí tuệ. Đây là nhóm rất đa dạng, bao gồm từ dịch vụ lưu trú, ăn uống, cho thuê tài sản đến các dịch vụ tư vấn chuyên môn.

Tỷ lệ thuế 5% GTGT và 2% TNCN thường áp dụng cho các dịch vụ phổ thông như sửa chữa, tư vấn thiết kế, và dịch vụ lưu trú. Hoạt động cho thuê tài sản có tỷ lệ thuế TNCN cao nhất là 5%, do thu nhập từ hoạt động này được coi là thu nhập thụ động.

Nhóm 3: Vận Tải, Sản Xuất, Xây Dựng Có Bao Thầu Nguyên Vật Liệu

Nhóm này bao gồm các hoạt động tạo ra sản phẩm vật chất hoặc dịch vụ có kèm theo việc cung cấp nguyên vật liệu. Doanh thu của nhóm này bao gồm cả chi phí nguyên vật liệu, do đó, tỷ lệ thuế được điều chỉnh ở mức trung bình để phù hợp với cơ cấu chi phí.

Tỷ lệ 3% GTGT và 1,5% TNCN là mức áp dụng cho phần lớn các hoạt động sản xuất và dịch vụ ăn uống. Điều này giúp phân biệt rõ ràng với nhóm dịch vụ thuần túy (Nhóm 2) và nhóm thương mại thuần túy (Nhóm 1).

Nhóm 4: Hoạt Động Kinh Doanh Khác

Nhóm này bao gồm các hoạt động còn lại không được liệt kê chi tiết ở các nhóm trên, thường là các hoạt động đặc thù hoặc mới phát sinh. Tỷ lệ thuế của nhóm này cũng được cân nhắc để đảm bảo sự công bằng.

Việc tra cứu chính xác tỷ lệ thuế theo ngành nghề là bước bắt buộc để thực hiện đúng cách tính thuế hộ kinh doanh cá thể. Người kinh doanh cần đảm bảo rằng mã ngành nghề đã đăng ký và hoạt động thực tế phải trùng khớp với tỷ lệ thuế áp dụng.

Việc nắm vững cách tính thuế hộ kinh doanh cá thể cùng các quy định mới là điều kiện tiên quyết để HKD hoạt động ổn định và tuân thủ pháp luật. Sự chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai, đặc biệt đối với các hộ có doanh thu trên 1 tỷ đồng, đòi hỏi các chủ shop cần nhanh chóng chuyên nghiệp hóa hệ thống kế toán và sử dụng hóa đơn điện tử. Các cập nhật về ngưỡng miễn thuế GTGT và TNCN từ 100 triệu lên 200 triệu đồng/năm từ 2026 mang lại lợi ích rõ rệt cho các doanh nghiệp siêu nhỏ. Việc theo dõi sát sao lộ trình bãi bỏ Lệ phí Môn Bài cũng giúp HKD chủ động hơn trong việc lập kế hoạch tài chính.

DUY LUÂN Shopone

Với nhiều năm tìm hiểu trong lĩnh vực giải pháp quản lý bán hàng, thu chi và  phần mềm POS, Duy Luân mong muốn chia sẻ kinh nghiệm và thông tin hữu ích giúp các cửa hàng, doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Việt Nam áp dụng công nghệ vào vận hành hiệu quả hơn.
Tại ShopOne, Duy Luân phụ trách biên tập nội dung, tổng hợp kiến thức, hướng dẫn và đánh giá các công cụ hỗ trợ kinh doanh hiện đại.