Cách Tính Tiền Điện Kinh Doanh: Phân Tích Chuyên Sâu Biểu Giá Điện Ba Phần

Việc hiểu rõ cách tính tiền điện kinh doanh là yếu tố then chốt giúp các doanh nghiệp, đặc biệt là các cơ sở mới thành lập, quản lý và tối ưu hóa chi phí vận hành một cách hiệu quả. Hệ thống biểu giá điện tại Việt Nam đối với các hoạt động ngoài sinh hoạt, bao gồm sản xuất và kinh doanh, được thiết kế phức tạp dựa trên nguyên tắc chi phí phát sinh theo thời điểm và cấp độ truyền tải. Khác với biểu giá bậc thang cho hộ gia đình, giá điện kinh doanh áp dụng theo biểu giá điện ba phần (Time-of-Use – TOU), phản ánh đúng chi phí thực tế mà ngành điện phải bỏ ra. Việc nắm bắt các quy định về cấp điện áp, giờ cao điểm, và tỷ lệ so với giá bán lẻ điện bình quân sẽ là nền tảng vững chắc để doanh nghiệp hoạch định chiến lược tiết kiệm chi phí điện năng một cách chủ động.

I. Nguyên Tắc Cốt Lõi Của Biểu Giá Điện Cho Hoạt Động Kinh Doanh

Giá điện áp dụng cho hoạt động kinh doanh và sản xuất được xác định dựa trên hai yếu tố chính: thời điểm sử dụng điện trong ngày và cấp điện áp tại điểm đấu nối. Sự kết hợp của các yếu tố này tạo nên một cơ cấu giá linh hoạt, nhằm khuyến khích khách hàng dịch chuyển hoạt động tiêu thụ năng lượng ra khỏi khung giờ cao điểm, giảm tải cho hệ thống điện quốc gia.

Vai Trò Của Giờ Cao Điểm, Bình Thường Và Thấp Điểm

Cơ chế giá điện theo thời gian (Time-of-Use – TOU) là trụ cột trong biểu giá điện phi sinh hoạt. Nó chia ngày thành ba khung giờ chính, mỗi khung giờ có một mức giá khác nhau. Khung giờ cao điểm có mức giá cao nhất vì đây là lúc nhu cầu sử dụng điện của toàn xã hội đạt đỉnh, gây áp lực lớn lên hệ thống truyền tải và phát điện, đòi hỏi phải huy động các nguồn điện có chi phí vận hành cao. Ngược lại, giờ thấp điểm có mức giá thấp nhất, phản ánh chi phí sản xuất và truyền tải điện ở mức tối thiểu. Giờ bình thường áp dụng mức giá trung bình. Doanh nghiệp cần xác định rõ các khung giờ này để lên kế hoạch vận hành máy móc thiết bị, từ đó đạt được mục tiêu tối ưu hóa chi phí điện năng.

Tầm Quan Trọng Của Cấp Điện Áp Trong Việc Định Giá

Yếu tố thứ hai quyết định mức giá điện là cấp điện áp tại điểm mua bán. Hệ thống phân phối điện bao gồm nhiều cấp độ khác nhau, từ hạ áp (dưới 1kV) đến cao áp (trên 220kV). Việc sử dụng điện ở cấp điện áp càng cao (tức là gần trạm biến áp hoặc đường dây truyền tải lớn) sẽ có mức giá thấp hơn. Điều này là do chi phí đầu tư, vận hành và hao hụt điện năng của nhà cung cấp điện giảm đi khi khách hàng sử dụng điện ở cấp điện áp cao. Khách hàng sử dụng điện hạ áp phải chịu mức giá cao nhất vì họ sử dụng cơ sở hạ tầng phân phối phức tạp nhất và chịu tổn thất điện năng lớn nhất trong mạng lưới. Việc đầu tư vào trạm biến áp riêng có thể là một chiến lược dài hạn để giảm thiểu chi phí điện.

II. Phân Tích Chi Tiết Dự Thảo Cấu Trúc Giá Điện Kinh Doanh Năm 2020

Vào năm 2020, Bộ Công Thương đã lấy ý kiến về dự thảo cơ cấu biểu giá bán lẻ điện, trong đó đề xuất các phương án cụ thể cho cách tính tiền điện kinh doanh, sản xuất và hành chính sự nghiệp. Các phương án này minh họa rõ ràng các nguyên tắc về giờ sử dụng điện và cấp điện áp được áp dụng như thế nào trong thực tế.

Phương Án 1: Tách Biệt Giá Điện Sản Xuất và Giá Điện Kinh Doanh

Phương án đầu tiên đề xuất duy trì sự phân biệt giữa giá điện dành cho sản xuất và giá điện dành cho kinh doanh. Mục tiêu của sự phân biệt này là để hỗ trợ sản xuất, vốn được coi là động lực chính của nền kinh tế, bằng cách áp dụng mức giá ưu đãi hơn. Cụ thể, các cơ sở sản xuất chịu mức giá có tỷ lệ thấp hơn đáng kể so với hoạt động thương mại.

Phân tích Giá Bán Điện Sản Xuất Theo Phương Án 1

Theo dự thảo, giá điện sản xuất được tính theo tỷ lệ phần trăm so với giá bán lẻ điện bình quân (ví dụ: 1.864,44 đồng/kWh tại thời điểm đó). Mức giá cao nhất áp dụng cho giờ cao điểm ở cấp hạ áp (dưới 1kV) lên đến 167% giá bình quân, tương đương 3.114 đồng/kWh. Ngược lại, mức giá thấp nhất chỉ bằng 51% giá bình quân (951 đồng/kWh) áp dụng cho giờ thấp điểm ở cấp điện áp 220 kV trở lên. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc dịch chuyển tải điện đối với các doanh nghiệp sản xuất quy mô lớn.

Phân tích Giá Bán Điện Kinh Doanh Theo Phương Án 1

Đối với hoạt động kinh doanh, tỷ lệ giá đề xuất cao hơn đáng kể so với sản xuất. Mức giá cao nhất áp dụng cho giờ cao điểm ở cấp hạ áp đạt tới 246% giá bình quân, ước tính khoảng 4.587 đồng/kWh. Sự chênh lệch lớn này thể hiện quan điểm của cơ quan quản lý trong việc đánh giá chi phí cơ hội và chi phí vận hành hệ thống điện khi phục vụ nhóm khách hàng thương mại vào giờ cao điểm. Việc kinh doanh sử dụng điện năng thường tập trung vào ban ngày và đầu giờ tối, trùng với khung giờ cao điểm, làm tăng gánh nặng cho hệ thống phân phối điện.

Lắp đặt hệ thống điện mặt trời giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí điện kinh doanh

Phương Án 2: Gộp Chung Giá Điện Ngoài Sinh Hoạt

Phương án thứ hai đề xuất một cách tiếp cận đơn giản hơn, đó là gộp chung nhóm khách hàng sản xuất, kinh doanh và hành chính sự nghiệp thành một nhóm chung gọi là “điện ngoài sinh hoạt.” Phương án này nhằm mục đích giảm sự chênh lệch cấu trúc giá điện giữa các nhóm khách hàng và đơn giản hóa việc áp dụng biểu giá, giảm thiểu sai sót hành chính.

Đánh Giá Ưu và Nhược Điểm của Việc Gộp Nhóm

Mức giá cao nhất và thấp nhất trong phương án này đều nằm trong phạm vi giữa hai phương án riêng biệt của Phương án 1. Giá cao nhất là 169% và thấp nhất là 51% giá bình quân.

Ưu điểm chính là việc đơn giản hóa thủ tục và giảm chênh lệch giá. Đáng chú ý, nhóm khách hàng kinh doanh có thể giảm được khoảng 35% chi phí mua điện so với mức giá hiện hành trước khi có dự thảo, do mức giá cao điểm của họ được điều chỉnh giảm mạnh. Tuy nhiên, nhược điểm là nhóm sản xuất sẽ phải chịu mức tăng chi phí khoảng 5% so với mức giá cũ, và khu vực hành chính sự nghiệp sẽ phải thay mới công tơ để đo đếm theo giờ ba phần. Phương án này cho thấy nỗ lực của cơ quan quản lý trong việc cân bằng lợi ích giữa các nhóm khách hàng và tối ưu hóa quy trình quản lý biểu giá.

III. Cơ Chế Áp Dụng Biểu Giá Ba Phần (3 Giá) Cho Khối Kinh Doanh

Để áp dụng chính xác cách tính tiền điện kinh doanh theo biểu giá ba phần, doanh nghiệp cần hiểu rõ quy tắc về khung giờ và các thiết bị đo đếm bắt buộc. Sự sai sót trong việc áp dụng có thể dẫn đến việc tính sai mức giá hoặc không tận dụng được các ưu đãi của giờ thấp điểm.

Chi Tiết Về Khung Giờ Áp Dụng

Khung giờ áp dụng cho điện kinh doanh được quy định rõ ràng trong các văn bản pháp lý của ngành điện. Thường thì giờ thấp điểm kéo dài từ tối khuya đến rạng sáng, là thời điểm lý tưởng để thực hiện các hoạt động không cần giám sát liên tục hoặc các tác vụ có thể lên lịch. Giờ cao điểm thường rơi vào các khoảng thời gian cao điểm sử dụng điện trong ngày, đặc biệt là buổi sáng sớm và cuối buổi chiều, khi các hoạt động sản xuất, kinh doanh và sinh hoạt đồng loạt tăng cao. Doanh nghiệp cần lập biểu đồ tiêu thụ năng lượng theo giờ để nhận diện và dịch chuyển tải, tránh việc tiêu thụ điện vào khung giờ có mức giá đắt đỏ nhất.

Hệ Quả Của Việc Không Lắp Đặt Công Tơ 3 Giá

Việc áp dụng giá điện ba phần đòi hỏi phải có công tơ đo đếm điện năng chuyên dụng (công tơ 3 giá) có khả năng ghi nhận lượng điện tiêu thụ trong từng khung giờ khác nhau. Đối với các đơn vị kinh doanh lớn, công tơ này là bắt buộc. Nếu không có thiết bị đo đếm phù hợp, đơn vị điện lực sẽ áp dụng mức giá trung bình hoặc mức giá cao nhất cho toàn bộ lượng điện tiêu thụ, dẫn đến chi phí điện tăng vọt. Việc đầu tư vào công tơ 3 giá không chỉ là tuân thủ quy định mà còn là công cụ quản lý chi phí điện năng hiệu quả cho doanh nghiệp.

IV. Chiến Lược Quản Lý và Tối Ưu Hóa Chi Phí Điện Năng Cho Doanh Nghiệp

Để giảm thiểu tác động của mức giá điện kinh doanh cao, các doanh nghiệp phải chủ động áp dụng các chiến lược quản lý năng lượng toàn diện. Tối ưu hóa chi phí điện là một quá trình liên tục, kết hợp giữa quản lý vận hành và đầu tư công nghệ.

Tận Dụng Giờ Thấp Điểm Để Giảm Chi Phí Vận Hành

Chiến lược đơn giản và hiệu quả nhất là dịch chuyển các hoạt động tiêu thụ điện lớn sang giờ thấp điểm. Ví dụ, các công ty sản xuất có thể lên lịch cho các quy trình tiêu thụ nhiều năng lượng, như khởi động máy móc lớn, sạc xe nâng điện, hoặc vận hành hệ thống làm lạnh công nghiệp, vào khoảng thời gian từ 10 giờ tối đến 4 giờ sáng. Việc này giúp giảm đáng kể hóa đơn tiền điện hàng tháng, đồng thời giảm tải cho hệ thống điện quốc gia vào giờ cao điểm, mang lại lợi ích kép.

Giải Pháp Điện Mặt Trời Áp Mái: Lợi Ích Về Kinh Tế

Một trong những giải pháp đầu tư dài hạn đang được ưa chuộng là lắp đặt hệ thống điện mặt trời áp mái. Hệ thống này cho phép doanh nghiệp tự sản xuất điện trong giờ cao điểm ban ngày, thời điểm mà giá điện từ lưới điện là đắt nhất. Bằng cách giảm thiểu lượng điện mua từ lưới vào giờ cao điểm, doanh nghiệp có thể giảm đáng kể chi phí vận hành. Đây là một khoản đầu tư mang lại lợi ích kinh tế rõ rệt, đặc biệt trong bối cảnh giá điện kinh doanh luôn duy trì ở mức cao hơn so với điện sinh hoạt.

Vai Trò Của Hệ Thống Quản Lý Năng Lượng EMS

Các doanh nghiệp lớn nên xem xét lắp đặt Hệ thống Quản lý Năng lượng (Energy Management System – EMS). EMS sử dụng công nghệ tiên tiến để theo dõi, phân tích và điều khiển việc tiêu thụ năng lượng trong thời gian thực. Hệ thống này có thể tự động điều chỉnh lịch trình hoạt động của các thiết bị để đảm bảo rằng chúng hoạt động hiệu quả nhất, tránh xa các khung giờ cao điểm và tối ưu hóa việc sử dụng điện năng tự sản xuất từ các nguồn tái tạo như điện mặt trời. EMS cung cấp dữ liệu chi tiết, giúp doanh nghiệp đưa ra các quyết định sáng suốt và dựa trên dữ liệu về quản lý năng lượng.

Các chứng nhận ISO chất lượng cao của đơn vị tư vấn và thi công điện

Tóm lại, việc nắm bắt cách tính tiền điện kinh doanh theo cấu trúc biểu giá ba phần dựa trên cấp điện áp và khung giờ sử dụng điện là yêu cầu cơ bản đối với mọi doanh nghiệp. Dù là tuân theo phương án tách biệt giá sản xuất và kinh doanh, hay phương án gộp nhóm ngoài sinh hoạt, nguyên tắc chung vẫn là tối ưu hóa tiêu thụ điện vào giờ thấp điểm và quản lý tải điện hiệu quả. Bằng cách kết hợp các chiến lược như dịch chuyển tải, đầu tư điện mặt trời và áp dụng hệ thống EMS, các tổ chức có thể kiểm soát chi phí điện năng một cách chủ động, đảm bảo tính cạnh tranh và bền vững trong hoạt động kinh doanh.

DUY LUÂN Shopone

Với nhiều năm tìm hiểu trong lĩnh vực giải pháp quản lý bán hàng, thu chi và  phần mềm POS, Duy Luân mong muốn chia sẻ kinh nghiệm và thông tin hữu ích giúp các cửa hàng, doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Việt Nam áp dụng công nghệ vào vận hành hiệu quả hơn.
Tại ShopOne, Duy Luân phụ trách biên tập nội dung, tổng hợp kiến thức, hướng dẫn và đánh giá các công cụ hỗ trợ kinh doanh hiện đại.